Canlıların , oksijen kullanarak veya oksijen kullanmadan besin maddelerinden enerji elde etmesine solunum denir . Solunum , hücre içinde glikozun parçalanması ve bunun sonucunda genellikle karbondioksit ve su ile birlikte enerjinin açığa çıkması olayıdır .
Glikoz + Oksijen = Karbondioksit + Su + Enerji
Bütün canlılar yaşamsal faaliyetleri için gerekli enerjiyi solunum yaparak karşılar .
Solunum oksijenli ve oksijensiz olmak üzere iki türlü gerçekleşir .
1 – Oksijenli solunum
Canlıların oksijen kullanarak enerji elde etmesine oksijenli solunum denir . Oksijenli solunumunda besinler mitokondri organelinde parçalanır .
Oksijenli solunum fotosentez olayının tersidir .
2 – Oksijensiz solunum
Bazı canlılar yaşamlarını sürdürebilmek için gerekli enerjiyi oksijen kullanmadan sağlayabilir . Birçok bakteri , maya mantarları , bazı bir hücreli canlılar oksijensiz solunum yapar . Hayvan hücreleri de gerekli olduğu zaman bir süre oksijensiz solunum yapabilir .
Oksijensiz solunum hücrelerde sitoplazmada gerçekleşir .
İnsanlar ve bazı hayvanlar ağır bir çalışmaya maruz kaldıklarında ya da egzersiz yaptıklarında , hücreleri hızlı ve çok miktarda enerji tüketir . Bu enerjiyi üretmek için de kaslardaki mitokondriler oksijen varlığında glikozu kaslar için enerji sağlayan ATP’ye dönüştürür . Kalp ve akciğerlerimizin kaslara sağladığı oksijen yetersiz kalırsa , ortaya çıkan enerji açığını kapamak için glikoz oksijen ile birleşmeden parçalanır . Bu sırada karbondioksit ve çok fazla enerji açığa çıkmaz . Ancak az üretilen bu enerji , enerji açığını kapatmada etkilidir .
Oksijensiz solunum sonucunda kaslarda yorgunluk asidi birikir . Yeterli oksijene ulaşıldığında kaslarda tekrar oksijenli solunum gerçekleşir .
Mayalanma ve fermantasyon olayları oksijensiz solunum ile gerçekleşen olaylardır .