Henüz gerçekleşmemiş bir olay veya durumun nasıl sonuçlanacağıyla ilgili olumlu ya da olumsuz hüküm veren ve kişinin kendince karara vardığı cümlelere ön yargı cümleleri adı verilir .
Örnek olarak ;
* Eminim bu sene sınavı yine kazanamayacak .
* Biliyorum benim oğlum dişçiliği kazanacak .
* Kesin olarak bu kez başaracağım .
Etiket: lgs türkçe
Eleştiri- Öz Eleştiri Nedir ?
Eleştiri
Bir durum ya da olayla ilgili olumlu ya da olumsuz yorum yapmaktır .
Örnek olarak ;
* Şiirleri anlam derinliği taşımıyor .
* Filmde argo ve bel altı espriler olması , filmin kurgusuna gölge düşürmüş .
* Yazarın kelime seçiminde ki ustalığı , daha kitabın ilk sayfasında kendini net bir şekilde hissettiriyor .
Öz eleştiri
Kişinin kendisiyle ilgili konuları olumlu ya da olumsuz bir şekilde yorumlamasıdır .
Örnek olarak ;
* Son zamanlarda yeterince kitap okumuyorum .
* Yediklerime bu günlerde hiç dikkat etmiyorum .
* Yeterince ders çalışmıyorum .
Olasılık ( İhtimal) Nedir ?
Gerçekleşmesi kesin olmayan bir olayın veya durumun gerçekleşmesinin olabilirlik durumudur . Olasılık cümlelerinin varsayım cümlelerinden farkı olasılık cümlelerinin gerçekleşme ihtimali olmasıdır .
Örnek olarak ;
* Belki toplantıdan sonra eve gideriz .
* Akşama işleri biterse bize gelebilir .
Varsayım Nedir ?
Henüz gerçekleşmemiş bir olayı olmuş gibi hayal etmektir .
Örnek olarak ;
* Farz edelim ki seni de çağırdılar , gider misin ?
* Tut ki bir gün dünyayı geziyorsun .
* Diyelim yarın öleceksin , ne söylemek istersin ?
* Varsayalım ki senin işini yaptım , karşılığında ne olacak ?
İçerik ve Üslup Nedir ?
İçerik bir yazının konusunu bir şiirin temasını yani eserde nelerden söz edildiğini anlatan cümlelerdir .
Üslup bir konunun yazar tarafından nasıl anlatıldığıdır .
Dilinin ağır sade veya akıcı olması , anlatımının sanatlı süslü ya da açık olması , kullandığı cümlelerin uzun kısa düz devrik olması gibi ifadeler üslup belirten cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Yazar bu eserinde eşini kaybeden iki çocuklu genç bir bayanın hayat mücadelesini ve yaşadıkları zorlukları ele almış . ( içerik )
* Yazar romanında halk söyleyişlerinden ve deyimlerden sıkça yararlanmış. ( üslup )
Nesnel Anlatım Nedir ?
Doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye değişme göstermeden , deney ve gözleme dayanan tarafsız yargılara nesnel yargı denir . Bu yargıların kullanıldığı anlatıma da nesnel anlatım adı verilir . Nesnel yargılarda duygu ve izlenimlere yer verilmez .
Örnek olarak ;
* Filmde olaylar bir kasabada geçiyor .
– Filmde olayların bir kasabada geçtiği değişmez bir gerçektir . Bu yüzden bu cümle nesneldir .
* Ay , dünyamızın uydusudur .
– Bilimsel veriler deney ve gözlemlere dayanır . Bu yüzden bu cümle nesneldir .
Öznel Anlatım Nedir ?
Doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye değişebilen , deney ve gözleme dayanmayan yargılara öznel yargı denir . Bu yargıların kullanıldığı anlatıma da öznel anlatım adı verilir . Öznel anlatımda ölçülemez , kanıtlanamaz ve yoruma açık bir anlatım vardır .
Örnek olarak ;
* İstanbul , tarihi ve doğal güzellikleriyle dünyanın en güzel şehirlerindendir .
– Güzellik kavramı kişiden kişiye değişebilir , bu yüzden bu cümle özneldir .
* Toplantıda konuşulanlar çok sıkıcıydı .
– Sıkıcılık kavramı kişiden kişiye değişebilir , bu yüzden bu cümle özneldir .
Tanım Cümlesi Nedir ?
1 – Bu nedir sorusunun cevabını veren cümlelere tanım cümlesi adı verilir .
2 – Öznel veya nesnel olabilir .
Örnek olarak ;
* Şiir gönülden gönüle ulaşan bir köprüdür .
* Aslan uzun yeleleri ve dişleri olan etçil , memeli bir hayvandır .
Cümlede ( Tümce ) Anlam Nedir ?
Cümle
Cümle veya tümce ; bir ifade , soru , ünlem veya emiri dile getiren ; kendi başına anlamlı kelimeler dizesine denir . Çoğunlukla özne , tümleç ve yüklemden meydana gelir . Bazen yan cümleciklerle anlamı pekiştirilir veya genişletilir . Cümle; düşünce , duygu , oluş ve isteklerin bildirildiği söz dizisidir .
Cümlede Anlam İlişkileri
1 – Amaç Sonuç Cümlesi
Bir yargının hangi amaçla yapıldığını belirten cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Sınavı kazanmak için çok çalışıyor . ( Amaç )
* Para çekmek için bankaya gittim . ( Amaç )
2- Neden Sonuç Cümlesi
Bir yargının nedeniyle birlikte verildiği cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Sınavı kazandığı için ailesi onu tebrik etti . ( Neden )
* Bütün paramı çektiğim için bankada param kalmadı . ( Neden )
Koşul Cümlesi
Bir yargının gerçekleşmesinin başka durum ve olaylara bağlandığı cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Yüz soru çözmeden sinemaya gidemezsin .
* Düzenli yürüyüş yaparsan kilo verebilirsin .
Karşılaştırma Cümleleri
Çeşitli kavram ya da varlıkları benzerlik , farklılık , üstünlük gibi açılardan kıyaslayan cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Muğla , Aydın’dan daha soğuktur .
* En sevdiğim şair Orhan Veli’dir .
* Bu yaz , geçen yaza göre daha sıcak olacakmış .
Karşıt Anlamlı Cümleler
Anlamca birbiriyle çelişen cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Ağaç yaşken eğilir .
* Öğrenmenin yaşı yoktur .
Yakın Anlamlı Cümleler
Birebir aynı anlama gelmeyen ancak anlam olarak aynı doğrultuda olan cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Bütün balık yemeklerini severim . / Denizden babam çıksa yerim .
* Ona zeytin dalı uzatmalısın . / Artık barışmalısınız .
Eş Anlamlı Cümleler
Aynı anlama gelen iki cümleyi farklı sözcüklerle ifade etmektir .
Örnek olarak ;
* Bu bardağın yarısı dolu .
* Bu bardağın yarısı boş .
Özdeyiş ( Vecize ) Nedir ?
Bir konu üzerine en çok bilinmesi gereken şeyi birkaç sözcükle ve çarpıcı bir şekilde anlatan , kimin söylediği genellikle bilinen özlü sözlere özdeyiş veya vecize adı verilir .
1- Özdeyişler , kısa ve özlü sözlerdir .
2- Doğruyu ve güzeli söylemektedir .
3- Bir yargıyı bildirmektedir .
4- Söyleyeni belli sözlerdir .
Örnek olarak ;
* Akıllı olmak da bir şey değil , mühim olan o aklı yerinde kullanmaktır . ( Descartes )
* Aşılmasına imkan olmayan hiçbir duvar yoktur . ( Çehov )
* Aşk , güzelliğin aracılığıyla çoğalma arzusudur . ( Sokrates )
* Yurtta barış cihanda barış. ( Mustafa Kemal Atatürk )
* Akıllı olmak da mühim değil önemli olan o aklı yerinde kullanmaktır. (Descartes)
* Hayatta en hakiki mürşit ilimdir , fendir . ( Mustafa Kemal Atatürk )
* Bana bir harf öğretenin kırk yıl kölesi olurum . ( Hz. Ali (r.a.) )
* Cahil kimselerin yanında kitap gibi sessiz ol . ( Mevlana )
* Cennet anaların ayaklarının altındadır . ( Hz. Muhammed (s.a.v.) )
* Dedikodu, basit ruhlu insanların eğlencesidir . ( Jorneille )
* En verimli yağmur alın teridir . ( Cenap Şahabettin )
* Kitapsız yaşamak , kör sağır , dilsiz yaşamaktır . ( Seneca )