Her türlü konuya uygulanabilen bu anlatım biçiminde amaç bilgi vermek , herhangi bir düşünceyi aydınlatmaktır . Bu bakımdan en çok kullanılan anlatım biçimidir .
Açıklayıcı anlatım, üzerinde durulan konuyla ilgili ” Niçin ? , Nedir ? , Nasıl ? ” gibi soruların yanıtını vermeye yarar .
Açıklayıcı Anlatım özellikleri ;
* Bilgi verme amaçlı yazılardır .
* Açık bir üslup, yalın bir dil kullanılır .
* Tanımlama , karşılaştırma ve örneklerden yararlanılır .
* Ansiklopedi, sözlük dili kullanılır .
Açıklayıcı Anlatıma Örnek Olarak ;
Milyonlarca kişi kitap okuyor , müzik dinliyor , tiyatroya sinemaya gidiyor . Neden ? Belli ki kendisini aşmak istiyor insan . Gerçek anlamda insan olmak istiyor . Ayrı bir birey olmakla yetinmiyor ; bireysel yaşamının kopmuşluğundan kurtulmaya , bireyciliğinin bütün sınırlarıyla onu yoksun bıraktığı ama yine de onu sezip özlediği bir dostluğa , daha anlamlı bir dünyaya geçmek için çabalıyor .
Kategori: Türkçe
Paragrafın Bölümleri Nedir ?
Giriş
Genellikle tek cümleden oluşan , parçanın giriş cümlesidir . Bu bölümde detaylara girilmez , örnek verilmez .
Ama , fakat , ve gibi bağlaçlarla başlamaz .
Gelişme
Girişte değinilen konunun detaylarına girilir . En geniş bölümdür . Konunun detaylarına girilir .
Sonuç
Konunun toparlandığı bölümdür . Bir ya da iki cümleden oluşur . Parçanın özeti niteliğindedir.
Parçada Anlam Nedir ?
Paragraf
– Bir olay , düşünce ya da durum etrafında geçen cümleler topluluğuna paragraf denir .
Paragrafın konusu
– Paragrafta üzerinde durulan unsurdur .
– Bu parçada yazar ne anlatıyor ? sorusunun cevabıdır .
Parçada Ana Düşünce
– Parçada okuyucuya verilmek istenen mesajdır .
Paragrafta Yardımcı Düşünceler
– Ana düşünceyi destekleyen cümlelerdir .
Paragrafta Başlık
– Konu ve ana fikri kapsayan en genel , kısa , öz sözcüklerdir . Parçayı en iyi yansıtan birkaç kelimedir .
Ön Yargı Cümleleri Nedir ?
Henüz gerçekleşmemiş bir olay veya durumun nasıl sonuçlanacağıyla ilgili olumlu ya da olumsuz hüküm veren ve kişinin kendince karara vardığı cümlelere ön yargı cümleleri adı verilir .
Örnek olarak ;
* Eminim bu sene sınavı yine kazanamayacak .
* Biliyorum benim oğlum dişçiliği kazanacak .
* Kesin olarak bu kez başaracağım .
Eleştiri- Öz Eleştiri Nedir ?
Eleştiri
Bir durum ya da olayla ilgili olumlu ya da olumsuz yorum yapmaktır .
Örnek olarak ;
* Şiirleri anlam derinliği taşımıyor .
* Filmde argo ve bel altı espriler olması , filmin kurgusuna gölge düşürmüş .
* Yazarın kelime seçiminde ki ustalığı , daha kitabın ilk sayfasında kendini net bir şekilde hissettiriyor .
Öz eleştiri
Kişinin kendisiyle ilgili konuları olumlu ya da olumsuz bir şekilde yorumlamasıdır .
Örnek olarak ;
* Son zamanlarda yeterince kitap okumuyorum .
* Yediklerime bu günlerde hiç dikkat etmiyorum .
* Yeterince ders çalışmıyorum .
Olasılık ( İhtimal) Nedir ?
Gerçekleşmesi kesin olmayan bir olayın veya durumun gerçekleşmesinin olabilirlik durumudur . Olasılık cümlelerinin varsayım cümlelerinden farkı olasılık cümlelerinin gerçekleşme ihtimali olmasıdır .
Örnek olarak ;
* Belki toplantıdan sonra eve gideriz .
* Akşama işleri biterse bize gelebilir .
Varsayım Nedir ?
Henüz gerçekleşmemiş bir olayı olmuş gibi hayal etmektir .
Örnek olarak ;
* Farz edelim ki seni de çağırdılar , gider misin ?
* Tut ki bir gün dünyayı geziyorsun .
* Diyelim yarın öleceksin , ne söylemek istersin ?
* Varsayalım ki senin işini yaptım , karşılığında ne olacak ?
İçerik ve Üslup Nedir ?
İçerik bir yazının konusunu bir şiirin temasını yani eserde nelerden söz edildiğini anlatan cümlelerdir .
Üslup bir konunun yazar tarafından nasıl anlatıldığıdır .
Dilinin ağır sade veya akıcı olması , anlatımının sanatlı süslü ya da açık olması , kullandığı cümlelerin uzun kısa düz devrik olması gibi ifadeler üslup belirten cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Yazar bu eserinde eşini kaybeden iki çocuklu genç bir bayanın hayat mücadelesini ve yaşadıkları zorlukları ele almış . ( içerik )
* Yazar romanında halk söyleyişlerinden ve deyimlerden sıkça yararlanmış. ( üslup )
Nesnel Anlatım Nedir ?
Doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye değişme göstermeden , deney ve gözleme dayanan tarafsız yargılara nesnel yargı denir . Bu yargıların kullanıldığı anlatıma da nesnel anlatım adı verilir . Nesnel yargılarda duygu ve izlenimlere yer verilmez .
Örnek olarak ;
* Filmde olaylar bir kasabada geçiyor .
– Filmde olayların bir kasabada geçtiği değişmez bir gerçektir . Bu yüzden bu cümle nesneldir .
* Ay , dünyamızın uydusudur .
– Bilimsel veriler deney ve gözlemlere dayanır . Bu yüzden bu cümle nesneldir .
Öznel Anlatım Nedir ?
Doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye değişebilen , deney ve gözleme dayanmayan yargılara öznel yargı denir . Bu yargıların kullanıldığı anlatıma da öznel anlatım adı verilir . Öznel anlatımda ölçülemez , kanıtlanamaz ve yoruma açık bir anlatım vardır .
Örnek olarak ;
* İstanbul , tarihi ve doğal güzellikleriyle dünyanın en güzel şehirlerindendir .
– Güzellik kavramı kişiden kişiye değişebilir , bu yüzden bu cümle özneldir .
* Toplantıda konuşulanlar çok sıkıcıydı .
– Sıkıcılık kavramı kişiden kişiye değişebilir , bu yüzden bu cümle özneldir .