Kullanım süresi dolmuş , uzaklaştırılması gereken maddelere atık adı verilir . Atık maddeye örnek olarak kullanılmayan eşyalar , eskimiş giysiler , bitki atıkları , yemek atıkları , bozulmuş elektronik araçlar , metal kutular verilebilir .
Kategori: Fen Bilimleri
Sürdürülebilir Kalkınmanın Faydaları Nelerdir ?
1 – Sürdürülebilir kalkınma insan ve doğanın birbiri ile uyum içinde olmasını sağlar .
2 – Geri dönüşümün önem kazanmasından dolayı çeşitli iş olanakları sağlanacak , doğal kaynak kullanımı azalacaktır .
3 – Doğal kaynaklar korunur bu sayede gelecek nesillerin ihtiyaçları karşılanmış olur .
4 – Atık maddeler azalacağı için çevreye zarar verilmez .
5 – Doğal çevre korunmakla birlikte , kalkınma sürdürülebilir hale gelmektedir .
6 – Kaynakların fazla kullanılması engellendiği için hayat kalitesi ve ekonomiye katkı sağlayacaktır .
7 – Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı sayesinde kaynaklar israf edilmez .
8 – Dünyadaki kaynaklar insanlar arasında eşit dağılımını sağlar . Bu sayede savaşlar ve çatışmalar engellenmiş olur .
9 – Enerji tasarrufu sağlanır .
10 – Kaynaklar etkin olarak kullanıldığı için dünya daha yaşanabilir olacaktır .
Sürdürülebilir Kalkınma Nedir ?
İnsanların doğal kaynaklara zarar vermeden ve bilinçli kullanımının planlanmasına sürdürülebilir kalkınma adı verilir .
Sürdürülebilir kalkınma için doğal kaynakların sonuna kadar kullanılmaması gerekir . Gelecek nesillerin de dünyadaki kaynakları kullanabilmesi için bu gereklidir .
Sürdürülebilir kalkınmada en önemli unsur doğal kaynakların tasarruflu kullanımıdır . Doğal kaynakların çoğu enerji elde etmek amacı ile kullanılmaktadır . Bu nedenle enerji kaynaklarının tasarruflu kullanılması gerekmektedir.
Enerjinin elde edilmesinde yenilenemez enerji ( fosil yakıtlar , nükleer enerji ) yerine , yenilenebilir enerji ( Hidroelektrik , güneş , rüzgar , jeotermal enerji ) kullanılmalıdır . Enerji elde edilmede kullanılan fosil yakıtlar , oluşturdukları atık maddeler ile doğaya zarar vermektedir . Fosil yakıtların yanması ile oluşan CO2 ; sera etkisi , küresel ısınmaya ve iklim değişikliklerine neden olmaktadır .
Elementlerin Periyodik Sistemde Yerlerinin Belirlenmesi
Bir elementi periyodik sistemdeki yeri nötr durumdaki elektron dağılımına göre yapılır .
Elektron dağılımında ;
Katman sayısı = Periyot Numarası
Son Katmandaki elektron sayısı = Grup Numarası
Elektron Dağılımı
1. Katman en çok 2 elektron
2. Katman en çok 8 elektron
3. Katman en çok 8 elektron alabilir .
Örneğin ;
13 atom numaralı olan alüminyum elementinin elektron dağılımını ve periyodik sistemdeki yerini belirleyelim .
Elektron dağılımı 13 Al : 2) 8) 3)
3. Periyot ( 3 katman olduğu için )
3A gurubu ( Son katmanda 3 elektron olduğu için )
Periyodik Sistemde Periyotların Özellikleri
Aynı periyotlarda soldan sağa gittikçe ;
Atom numarası ( Proton sayısı ) artar
Kütle numarası artar
Katman sayısı ( Periyot sayısı ) değişmez
Atom hacmi ( çapı ) azalır
Değerlik elektron sayısı ( son yörüngedeki elektron sayısı ) artar
Metalik özellik azalır
Ametalik özellik artar
Elektron alma isteği artar
Asitlik özelliği artar
Periyodik Sistemde Grupların Özellikleri
Aynı grupta bulunan elementlerin kimyasal özellikleri ( sertlik , parlaklık , iletkenlik , reaksiyona girme isteği vb. ) genellikle benzerdir .
Aynı grupta bulunan elementlerin yukarıdan aşağıya doğru gittikçe ;
* Atom numarası ( Proton sayısı ) artar
* Kütle numarası artar
* Metalik özellik artar , ametalik özellik azalır
* Son katmanında elektron sayıları değişmez
* Atom hacmi (çapı) artar
* Katman sayısı ( Periyot sayısı ) artar
* Elektron verme isteği artar
* Bazlık özelliği artar
Periyodik Sistem
Periyodik tabloda artan atom numaralarına göre yan yana sıralanan elementler satırları oluştururken , benzer özellik gösteren elementler alt alta gelecek şekilde sütunlar oluşturmuştur . Periyodik sistemde satırlara periyot , sütunlara grup denir . Periyodik sistemde toplam 7 periyot, 18 grup bulunmaktadır . Bu gruplardan 8 tanesi A , 10 tanesi B grubunu oluşturur .
Biyoteknoloji Zararları
1 – Biyolojik silah yapımında kullanılır .
2 – GDO ( Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar ) biyoteknoloji ürünüdür .
3 – Biyoteknoloji ile elde edilen tohumlar kısır olmaktadır. ( Üreticiden tekrar tohum almak gerekmektedir )
4 – Biyoteknoloji canlılarda mutasyona neden olabilmektedir .
5 – Biyoteknoloji gücüne elinde tutan şirketler ve ülkeler gelir dengesizliğine neden olmaktadır .
6 – GDO ürünler insanlarda alerjiye ve başka hastalıklara neden olmaktadır .
7 – GDO’lu ürünler dünyada DNA kirliliğine neden olmaktadır . Doğal ürünler gittikçe azalmaktadır .
8 – Ekolojik dengenin bozulmasına neden olmaktadır .
Biyoteknoloji Faydaları
1 – Biyoteknoloji sayesinde yeni ilaçlar üretilmektedir .
2 – Hastalıkların tanı ve tedavisinde yarar sağlar .
3 – Bazı hormon, antibiyotik ve vitaminler üretilir .
4 – Canlılarda bazı zararlı genlerin ayrıştırılmasını sağlar .
5 – Yeni ve üstün özellikte ( verimli , sağlıklı ve kaliteli ) bitki ve hayvanların üretilir .
6 – İnsanlarda zarar gören doku ve organların , yapay doku ve organla değiştirilir .
7 – Sebze ve meyvelerin raf ömrü uzatılmıştır .
8 – Genetik hastalıklara karşı gen tedavisi ve kök hücreler kullanılmaktadır .
9 – Yapay doku ve organlar üretilmiştir .
10 – Temizlik ürünleri daha az maliyetle üretilir .
11 – Biyo-teknoloji sayesinde bitkiler ve hayvanlar hastalıklara karşı dirençli olur .
12 – Kirli suların arıtılmasında biyo-teknoloji ürünü bakteriler kullanılmaktadır .
13 – Daha sağlıklı canlılar üretildiği için gübre ve ilaç kullanımı azalır , bu sayede çevre korunur .
Biyoteknoloji Uygulama Alanları
1 – GDO ürünler elde edilmesi
Canlıların gen yapısını değiştirerek yeni ve üstün özellikli ürünlerin elde edilmesini sağlar . Besin değer yüksek , hastalıklara karşı bağışıklığı artırılmış ve iklim şartlarına dayanıklı bitki ve hayvanlar üretilmiştir .
2 – Genetik ıslah
Üstün özellikleri olan canlıların , bu özelliklerinin başka canlılarda toplanarak daha verimli canlılar üretilmesini sağlar .
3 – Kök hücre tedavisi
Kordon kanı ve kemik iliğinden alınan hücreler ile felç , kanser ve genetik hastalıkların tedavi edilmesidir .
4- Yapay organ üretimi
Biyoteknoloji sayesinde böbrek , kalp ve akciğer yapay olarak üretildi .
5 – Antibiyotik üretimi
Biyoteknoloji sayesinde gelişen mikrop çeşitlerine karşı yeni antibiyotik üretimi yapılmaktadır .
6 – Klonlama
Canlıların genetik olarak kopyasının oluşturulmasıdır . İlk genetik kopyalama Dolly adındaki koyunda gerçekleşmiştir .
7 – DNA parmak izi
Canlının vücut parçalarından alınan DNA’nın şifresinin belirlenmesidir . Adli suçlarda , babalık testinde ve kalıtsal hastalıkların belirlenmesinde DNA parmak izi kullanılır .